Goede zorg en ondersteuning voor ouderen is belangrijk. Zeker nu het aantal 65-plussers toeneemt en ouderen langer thuis wonen. Het is dan belangrijk dat de partijen, die de zorg en ondersteuning bieden, goed samenwerken. Zo kunnen ouderen langer zelfstandig en prettig thuis wonen. Bij de zorg en -ondersteuning aan ouderen zijn vaak veel verschillende mensen betrokken: praktijkondersteuners van de huisartsen, wijkverpleegkundigen, buurtteammedewerkers en anderen uit de wijk. Voor ouderen en hun naasten kan het verwarrend en onplezierig zijn om met veel verschillende personen te maken te hebben.
Waarom een proactieve aanpak?
Om ervoor te zorgen dat iemand meedenkt met ouderen zijn de organisaties uit het medisch en het sociaal domein samen met ouderen in de regio Utrecht tot één integraal ouderenzorgmodel gekomen waarbij de oudere (‘U’) centraal staat: Proactieve Integrale Ouderenzorg, oftewel Om U. Sinds 2010 is dit programma doorontwikkeld en geëvalueerd. Om U is gericht op betere zorg voor kwetsbare ouderen thuis door betere samenwerking tussen huisartsenpraktijk, wijkverpleegkundige, sociaal domein en informele zorg. Aandacht voor welbevinden, zelfredzaamheid en eigen regie van mensen staan hierbij centraal.
Een paar cijfers:
- 3 miljoen ouderen (65+) in Nederland.
- In Utrecht verdubbelt het aantal 65+ naar 64 duizend in 2040
- 50-80 kwetsbare ouderen per normpraktijk in de huisartsenpraktijk
- 50% van de 65+ voelt zich eenzaam.
“Ik wil graag iemand met overzicht en die met mij meedenkt”
Een man van 74 jaar uit Utrecht.
Wat is OM U?
In OM U 3.0 worden ouderen met een verhoogd risico op kwetsbaarheid vroegtijdig en gestructureerd in kaart gebracht (vroegsignalering). Kwetsbaarheid wordt gezien als een toename van afhankelijkheid en verminderde grip op het eigen leven vanuit verschillende domeinen: lichamelijk, geestelijk, sociaal en maatschappelijk. Vroegsignalering is niet alleen een taak van alle professionals in de eerste lijn, maar van de gehele samenleving. Signalen van kwetsbaarheid komen immers in allerlei situaties naar boven, het is dan zaak om ze op te pakken en te delen met professionals. Na de vroegsignalering van kwetsbaarheid inventariseren de professionals de wensen en behoeften van de oudere en zijn of haar omgeving. De centrale vraag hierbij is: wat moet er gebeuren om de oudere in staat te stellen zich, gezien de situatie, zo goed mogelijk te voelen en zoveel mogelijk regie te hebben op het eigen leven? En hoe kunnen de mogelijkheden van de oudere en zijn netwerk hierbij zo goed mogelijk worden benut? Het antwoord op deze vraag verschilt niet alleen per oudere, maar ook in de tijd.
Eén contactpersoon
Door goede samenwerkingsafspraken met zorg- en hulpverleners worden ouderen geholpen om het overzicht te houden. Indien nodig en als de oudere dat wenst krijgt hij of zij één contactpersoon die weet wat er speelt en wie er over de vloer komt. De contactpersoon kan de praktijkondersteuner van uw huisarts of een wijkverpleegkundige zijn, maar ook een buurtteammedewerker, een familielid of een vrijwilliger.
Samenhang
Medische en sociale zorg- en ondersteuning wordt in samenhang en vanuit een gedeelde visie op ouderenzorg geboden. De betrokkenen stemmen goed met elkaar en met de oudere af. Ook betrekken zij zoveel mogelijk het netwerk rondom de oudere. De behoeften en de wensen van de oudere zijn leidend. Het behouden of waar mogelijk vergroten van de eigen regie en zelfredzaamheid van de oudere is een belangrijk onderdeel van de houding en werkwijze van professionals. Zorgverleners kennen elkaars expertise, hebben kennis van de sociale kaart en maken op wijkniveau afspraken over de samenwerking, consultatie en (veilige) communicatie.
Professionals die meer willen weten over het wat en hoe van de werkwijze kunnen het handboek downloaden onder de kop ‘producten‘.
“Met de tijd meegaan, dat is hoe ik in het leven sta. Die levenshouding zou ik moeten opgeven wanneer ik niemand had om op terug te vallen.”
Een mevrouw van 82 jaar uit Utrecht.
De Diamant – basiselementen Om U
* De positie van de oudere kan verschillen:
per oudere en in de tijd, naarmate deze zelf de regie (mede) kan voeren.
In het handboek en in het document ‘wie is wie’ is te lezen welke rol iedere professional heeft
Hoe weten we of OM U 3.0 meerwaarde heeft?
Met elkaar willen we merkbare meerwaarde bereiken voor de kwaliteit van leven van ouderen. Het Julius Centrum van het UMC Utrecht zal daarom de effecten van dit programma evalueren. Daarvoor worden data binnen de kaders van de privacywetgeving vanuit het sociale en het medische domein aan elkaar gekoppeld. Dat gebeurt geanonimiseerd, vanuit de bestaande databases. Organisaties en professionals worden hier dus niet mee belast. Ook de ouderen zelf worden zoveel mogelijk ontzien bij het vergaren van data. Wel worden de ervaringen van zorgverleners en ouderen meegenomen in de evaluatie. Er wordt o.a. gekeken naar de volgende uitkomsten:
- 3 miljoen ouderen (65+) in Nederland.
- In Utrecht verdubbelt het aantal 65+ naar 64 duizend in 2040
- 50-80 kwetsbare ouderen per normpraktijk in de huisartsenpraktijk
- 50% van de 65+ voelt zich eenzaam
- Mate van zelfredzaamheid
- Mate van welbevinden/kwaliteit van leven
- Aantal bezoeken spoedeisende hulp en acute opnames
- Zorgconsumptie
- Hulpmiddelengebruik
In het najaar van 2018 worden de resultaten van OM U 3.0 kenbaar gemaakt en op de website geplaatst.
Kenmerken van de wijk
1. West
2. Ondiep / Pijlsweerd
3. Zuilen
4. Overvecht – Spoorzoom
5. Overvecht – Centrum
6. Overvecht- Vechtzoom
7. Overvecht – Gagel
8. Noordoost
9. Oost
10. Binnenstad
11. Lunetten
12. Hoograven – Tolsteeg
13. Dichters- en Rivierenwijk
14. Kanaleneiland – Noord
15. Kanaleneiland – Zuid
16. Leidsche Rijn
17. De Meern
18. Vleuten
Producten
Producten voor ouderen
Handige links
- Video: Ouderen Centraal in Hoograven. Klik hier
- Video: Om U – Ervaringen praktijkverpleegkundigen, huisartsen, ouderen en mantelzorger met proactieve ouderenzorg. Klik hier
- RIVM factsheet Vroegsignalering bij (kwetsbare) ouderen: klik hier
- Is alles besproken folder: klik hier
- De Landelijke Eerstelijn Samenwerkings Afspraken (LESA) ‘Zorg voor Kwetsbare Ouderen’. Klik hier
- Voor meer informatie over de LAVA tool klik hier of bekijk de video.
- De VICTOR , hulpmiddel bij vaststellen van een coördinator klik hier voor meer informatie
- 4-D model: klik hier
- www.nuzo-utrecht.nl
Onderzoek
Contact
Buurtteams:
www.buurtteamsutrecht.nl
Ingrid Horstik
i.horstik@utrecht.nl
Majid
m.ahmadian@buurtteamsutrecht.nl
Martina van den Dool
m.vandendool@cosbo-stad-utrecht.nl
030-2965108
Meta de Graaff
m.degraaff-2@umcutrecht.nl
088 75 68 558/ 088 75 68122
Nienke Bleijenberg, onderzoeker
n.bleijenberg@umcutrecht.nl
De samenwerkingsafspraken tussen zorgverleners in alle wijken van Utrecht zijn onderdeel van de Om U 3.0 werkwijze. Veel partijen in de stad werken
hierin samen met elkaar en kennen elkaars aanbod. Bijvoorbeeld: Huisartsen Utrecht Stad, Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra,
Julius Centrum UMC Utrecht, COSBO- stad- Utrecht, Wijkverpleging, Buurtteams, U-Centraal, Gemeente Utrecht, Zilveren Kruis en het Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen (NUZO).
